بندر دیر در جنوب استان بوشهر واقع شده و با مرکز استان ۲۰۸ کیلومتر فاصله دارد. ساحل بندر دَیّر یکی از زیباترین مکان‌های ساحل و دریا می‌باشد. سه اسکله اصلی معروف آن، صادر کننده و تامین کننده ماهی و میگو به داخل و خارج کشور است.

بندر دیر در قدیم حاکم‌نشین دشتی بوده‌است. هوای آن نیز از بسیاری بندرهای دیگر پیرامون بهتر است. لنگرگاه آن در ژرفای ۷ متری و مسافت یک کیلومتری از خشکی قرار دارد و پناه خوبی نسبت به باد شمال دارد.
وجود ناحیه بردستان و بندر بتانه در اطراف دیر و آثار تاریخی باقی مانده حکایت از سوابق تاریخی این شهر دارد. در عصر عیلامی‌ها نیز بتانه را بتنه می خوانده‌اند که هر سال در این شهر بازار بزرگی بر پا می شده‌است.
همچنین کاربرد واژه بتخانه و اینکه بقول مستوفی، دیرهای فراوانی در این منطقه قرار داشته، این نقطه را تایید می‌نماید که معابد و پرستشگاه‌های ادیان مختلف در بطانه فراوان بوده‌است. بنادر دیّر، بتونه و بردستان در عصر ساسانیان معمور و آباد بوده‌اند.

جاذبه‌های بندر دیر:

شهرستان دیر در سال‌های گذشته برای اسکان مسافران و ارایه خدمات به آنها عملکرد مطلوبی داشته و نشان داده است که دیر می‌تواند امکانات رفاهی و شرایطی فراهم کند تا گردشگران، این شهر را به عنوان یک مرکز دیدنی و زیبا انتخاب کنند.

شهر بندری دیر افزون بر جاذبه‌های متعدد بزرگترین بندر صیادی کشور را نیز در خود جای داده است که می‌تواند میزبان شایسته‌ای برای گردشگران باشد.

قایق و لنج برای گشت دریایی بازدیدکنندگان از مقابل درب ورودی بزرگترین بندر صیادی ایران آماده پذیرش مسافران برای خروج از اسکله و گشت در کناره ساحل زیبای دیر است.

بندر دیر به نسبت وسعت خود دارای یکی اززیباترین سواحل استان بوشهر است که در جنوب کشور کمتر ساحلی را می‌توان یافت که به وسعت سواحل دیر قابل استفاده و بکر و دیدنی باشد و مسافران بتوانند با آرامش و دور از غوغاهای دیگر در آن به استراحت بپردازند.

ماهی‌ها و دیگر آبزیان موجود به‌ویژه میگوی صادراتی آن از استثنایی‌ترین ویژگی این بندر به شمار می‌رود که جزو مرغوب‌ترین ماهی‌های خوراکی کشور توسط ماهی‌گیران در حاشیه این بندر صید می‌شود.

بندر دیر در200 کیلومتری جنوب بوشهر و در کنار آب‌های نیلگون خلیج فارس واقع است که این بندر از سه مسیر به خارج از شهر راه دارد، مسیر ساحلی، مسیر بزرگراه سیراف به استان بوشهر و از جاده فیروزآباد به استان فارس راه پیدا می‌کند.

در مسیر ساحلی به این بندر در منطقه بردخون در غرب این بندر جزایر ام الگرم ، تهمادو ، نخیلو و خور خان در کنار سواحل نیلگون خلیج فارس فضای بسیار مناسب و زیبایی برای گردش و تفریح مسافران نوروزی است که هر ساله مسافران زیادی را به سوی خود می‌کشاند.

بندر دیر بزرگترین اسکله صیادی کشور را در خود جای داده است. ماهی و میگوی این بندر بی‌نظیر است و در همه ایام این غذای پروتئین‌دار را می‌توان در این بندر به دست آورد.

نمونه‌های مختلف و لذیذی از ماهی در این بندر صید می‌شود که به عنوان نمونه می‌توان به ماهی حلوا سفید، شوریده و راشگو اشاره کرد که در ایام زمستان و نوروز به میزان بسیار زیادی در بازار پیدا می‌شود.

در این بندر علاوه بر داشتن صیدگاه‌های آبزیان دریایی، تعداد زیادی از مردم نیز به امر تجارت، واردات و صادرات با کشورهای حوزه خلیج فرس مشغول هستند و در بازار این بندر انواع کالاهای خارجی نظیر پتو، برنج، چای و انواع نوشیدنیهای خارجی با قیمت مناسب به وفور دیده می شود.

در این شهرستان مکانهای دیدنی زیبا و جذاب وجود دارد که از همه زیباتر ساحل بکر و زیبای این بندر در ساحل خلیج‌فارس است که در کنار ساحل این بندر امکانات زیادی برای رفاه مسافران نوروزی تدارک دیده شده است.
این بندر بقاع متبرک و اماکن مقدسه زیادی دارد که از این جمله امام‌زاده امیر دیوان، امام‌زاده سید جمال الدین، امام زاده شاه پیر غریب، امام زاده شاه ابوالقاسم، پیر دختر ، امام زاده بی‌بی حکیمه، امام زاده سید صفا ، شاهزاده محمد، امام زاده سید محمد و امام‌زاده بی‌بی دولت را می‌توان نام برد.

یکی دیگر از مکان‌های دیدنی و آثار تاریخی این شهرستان قلعه و مسجدجامع بردستان در پنج کیلومتری ورودی شهر دیر است که سالانه بسیاری از مسافران نوروزی و گردشگران را جذب خود کرده است.

مزارع زیبای محصول گوجه‌فرنگی بوته‌ای و درختی که در مسیر بزرگ‌راه سیراف در شهر آبدان، دوراهک و روستای لمبدان و در مسیر جاده ساحلی در منطقه بردخون قرار دارد از دیگر جاذبه‌های دیدنی این شهرستان است.

تاريخچه غار عليصدر

غار عليصدر بر اساس نظر كارشناسان مطرح زمين شناسي دنيا يكي از بي‌نظيرترين و بزرگ‌ترين غارهاي آبي جهان است كه شكل‌گيري آن به دوره ژوراسيك ( دوره دوم زمين‌شناسي 190- 136ميليون سال پيش ) برمي‌گردد. اين غار در سال‌هاي 1341-42 توسط تعدادي از كوه نوردان و غارنوردان گروه سيناي همدان به همراه اهالي روستاي عليصدر شناسايي و قايقراني در اين غار شگفت‌انگيز با وسايل ابتدايي، در سال 1346 به همت دست‌اندركاران امر و تعريض دهانه‌ي غار امكان‌پذير شده است. نام اين غار برگرفته از نام روستاي عليصدر است كه طي ساليان گذشته علي‌سد و علي‌سرد نيز گفته مي‌شده است. بر اساس تحقيقات و مستندات موجود بخش‌هاي ورودي غار در دوره صفويان مورد استفاده اهالي آن منطقه قرار مي‌گرفته به طوري كه از مدخل ورودي به عنوان پناهگاه و از آب آن به صورت آب انبار براي مصارف كشاورزي استفاده مي‌كردند.

آب و هواي داخل غار

دماي داخل غار حدود16 درجه و دماي آب12 درجه سانتيگراد ثابت مي باشد. PH آب نزدیک به خنثي و معادل 8 می باشد و عمق آب بين نيم تا 15.5 متر اندازه گيري شده است. سختي آب غار بالا بوده و از نوع آهكي است بنا براين استفاده از آن براي آشاميدن توصيه نمي شود. عليصدر غاري زنده است و هيچ گونه گاز سمي در آن يافت نمي شود و به علت وجود جريان هوا تنگي نفس در آن احساس نمي گردد، همچنين به علت عدم وجود نور خورشيد هيچگونه حيات جانوري در اين غار ديده نمي شود. نكته جالب اين كه غار ازنوع غارهاي تحكيم يافته است كه در طول پنج ميليون سال گذشته هيچ گونه ريزشي در آن صورت نگرفته چرا كه استالاگتيت و استالاگميت هاي موجود در غار با عمري به همين ميزان ديده مي شود. ضمناً تاكنون 11440متر از مجموع دهليزهاي اين غار در مراحل مختلف شناسايي و حدود 2/2 كيلومتر آن مورد بازديد علاقمندان قرار مي گيرد.

موقعيت جغرافيايي

غار عليصدر در 65 كيلومتري شمال غربي همدان و در يكي از مرتفع ترين مناطق استان در دامنه رشته كوه زاگرس واقع شده است. ارتفاع دهانه غار از سطح دريا 2180 متر است.

امكانات رفاهي مجتمع سياحتي عليصدر

در حال حاضر مجتمع سياحتي عليصدر با برخورداري از يك باب میهمانسرا، سوئيت هاي اقامتي مبله و مجهز، بازارچه، رستوران، نمازخانه، پارك بازي كودكان و… آماده ارائه خدمات به گردشگران داخلي و خارجي بازديدكننده از غار مي باشد.

فَرِسفَج شهري است در استان همدان ايران. فرسفج مرکز بخش قلقل‌رود شهرستان تويسرکان است و در جنوب باختري استان همدان قرار گرفته‌است.ادامه راه شهر همدان به تويسرکان به دوراهي فرسفج مي‌رسد. در اين دوراهي يک راه به سوي شهرهاي کنگاور و کرمانشاه و راه ديگر به طرف شهرهاي فيروزان و نهاوند مي‌رود.
اين شهر در سرشماري عمومي نفوس و مسکن 1385 خورشيدي 1608 نفر جمعيت داشت که از اين تعداد 296 نفر آن بيسواد بودند.
شهرستان تويسرکان در تقسيمات کشوري 1371 خ.، فقط دو شهر به نام‌هاي تويسرکان و سرکان داشت و در 1379 خ.، شهر فرسفج نيز جزو آن شد.
از معابر شهر فرسفج مي‌توان به چهارباغ کانون، خيابان‌هاي خليج فارس، ولي عصر، امام رضا، مرصاد، شهيد مدني، کوچه‌هاي امام محمدباقر، شهيد ذبيح‌الله بيات، ميلاد، ميعاد و امام علي و راه پارک کوهستاني (محل بازي کودکان) اشاره کرد.

در قديم:
لغت‌نامه دهخدا به نقل از فرهنگ جغرافيايي ايران، جلد پنجم در مورد فرسفج مي‌نويسد: دهي است از دهستان قلقل‌رود شهرستان تويسرکان، واقع در 18 هزار گزي جنوب باختري شهر تويسرکان و 4 هزار گزي جنوب راه شوسه تويسرکان به کرمانشاه و کنار رودخانه تويسرکان. ناحيه‌اي است جلگه‌اي، سردسير و داراي 1516 تن سکنه. از قلقل‌رود مشروب مي‌شود. محصولاتش غلات، پنبه، حبوب و انواع ميوه است. اهالي به کشاورزي و گله‌داري گذران مي‌کنند. از صنايع دستي زنان قاليچه‌بافي است. راه مالرو دارد. يک پل آجري در جنگ بين‌المللي اول روي قلقل‌رود بنا شده که راه شوسه حميل‌آباد از روي آن مي‌گذرد. داراي دبستان، دو مسجد، زيارتگاه، کاروانسراي شاه عباسي و 10 باب دکان مي‌باشد.

فرسفج سه محله جانبي به نامهاي اميرآباد،فتح آباد و برگچه نيز دارد و روستاهاي تابع آن شامل منجان،چاشخوره،جرا(گرا)،برفيان،گليان،اکبرآبار،قاسم آباد،حاجي تو،يعقوب شاه (يعقوب آباد) ،قلي لاله سفلي و قلي لاله عليا مي‌باشند. مرکز بهداشتي-درماني فرسفج ،درمانگاه گلوگاه در منطقه بوده و با داشتن هفت خانه بهداشت خدمات سلامت و درمان را در سطح گسترده‌اي به جمعيتي بالغ بر 8000 نفر ارائه مي‌کند.

اقتصاد:
امروزه ناحيه صنعتي فرسفج در کيلومتر 15 جاده تويسرکان – کنگاور قرار گرفته‌است و کارخانه‌هايي در آن مستقر شده‌اند.
شهرک گلخانه‌اي فرسفج نيز با 9 واحد فعال، توليدات صيفي دارد که به شهرهاي کرمانشاه، همدان، زنجان و تهران صادر مي‌شود.

آثار تاريخي:
-پل فرسفج در مجاورت شهر فرسفج و در نزديکي کاروانسراي شاه‌عباسي و در کيلومتر 20 جاده تويسرکان به کنگاور روي رودخانه قلقل‌رود بنا شده‌است از آثار تاريخي اين شهر است.اين پل 400 ساله که در زمان شاه‌عباس صفوي ساخته شده در سال 1376 در فهرست آثار تاريخي کشور قرار گرفت.

-کاروانسراي فرسفج نيز در سال 1387 خورشيدي به مجموعه‌اي براي توليد و ارائه صنايع دستي همدان تبديل شد.

برخي اشياء کهن يافت‌شده در فرسفج امروزه در موزه همدان نگهداري مي‌شود.

امامزاده پیرمراد یکی از نقاط تاریخی مذهبی شهر استهبان است.

امامزاده محمد بن علی بن ابراهیم بن موسی بن جعفر معروف به پیرمراد است. این امامزاده در باختر استهبان و به فاصله ۱۰۰۰ قدمی از مرکز شهر قرار دارد. براساس اطلاعات گذشتگان در ابتدا گنبد بسیار کوچک و گلی داشته است که در اثر بارندگی شدید پیاپی هفت روزه و راه افتادن رودخانه پیرمرداد آب از اطراف بقعه عبور می کرده ولی صدمه‌ای به قبر وارد نشده، اما در مسیر آن شن‌هایی جمع شده که گنبد آن به همت حاج میرزا بابا (۱۲۰۰-۱۲۸۲ هجری قمری) فرزند حاج آقا محمد فرزند آقا علی فرزند محمد علی بیگ ذوالقدر جهرمی از سلسله خواجه‌ها که در زمان سلطنت زندیه به حکومت بلوک اصطهبانات مصوب گردیده بود، مرمت و بازسازی و پس ازچند سال دوباره گنبد و ایوانی که تزیین به کاشی کاری بود ساخته شد.

امامزاده پیرمراد بنای نسبتاً مجللی است با گنبد کاشی سفید که مزین به نقوش طرح لوزی است. دو مناره کوچک و ایوانی در جلو آن واقع و تا حدی به بقعه شاه چراغ شباهت یافته است. حوض درازی نیز در محور بقعه ساخته‌اند که بر زیبایی آن می‌افزاید.

در کناره دیواره قدیمی که قطر هر پی آن حدود ۱٫۵ تا ۲ گز بوده، یک سنگ قهوه‌ای به خط کوفی وجود دارد که هم اکنون زیر خاک است.

در سال ۱۳۶۲ خورشیدی جهت گسترش و احداث گنبد و بارگاه جدید تصمیم گرفته شد که ساختمان موجود را خراب کنند، علیرغم تمام مخالفت‌های محلی سرانجام در شب تاسوعای ۲ مهر ۱۳۶۲خ قسمتی از آن را با لودر خراب کردند.

سرانجام در سال ۱۳۶۸ پس از ویرانی تدریجی ساختمان قبلی کلنگ احداث ساختمان جدید با زیربنای ۱۱۰ متر به زمین زده شد و شرکت سد برتهران با مصالح امروزین شروع به کار کرد و هنور به مرحله نهایی خود نرسیده است. (مرداد ۷۶)

در حال حاضر ساختمان پیرمراد دارای چهار رواق و یک مسجد است. محوطه داخل حرم ۱۴۴ مترمربع می‌باشد که دارای یک عرق چین که روی آن گنبدی به ارتفاع تقریبی ۲۸ متر و قطر ۱۳ متر می‌باشد که همگی با آهن آلات و سیمان و به دست کارشناسان و معماران مجرب محلی بدون استفاده از هرگونه جرثقیلی ساخته شده است. چنین گنبدی از نظر ارتفاع در استانهای مجاور مشاهده نشده است.

ضریح آن به عرض ۳ و طول ۴ متر و ارتفاع ۲٫۸۰ متر توسط برادران نقره ساز پرورش اصفهان به مبلغ ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان در سال ۷۲-۷۱ ساخته شد.

در سال ۱۳۷۳ خورشیدی دو مناره به ارتفاع تقریبی ۴۰ متر و قطر ۲ متر از آهن و آجر و سیمان ساخته شد، که هنوز تزیینات آن به عمل نیامده است.

شیخ مصلح‌الدین مشرف بن عبدالله مشهور به سعدی شیرازی در حدود سال‌های 571 تا 606 هجری قمری به دنیا آمد و در حدود سال‌های 690 تا 695 درگذشته است. درباره نام و نام پدر شاعر و همچنین تاریخ تولد سعدی اختلاف بسیار است.

سعدی در شیراز پا به هستی نهاد و هنوز کودکی بیش نبود که پدرش درگذشت. پس از تحصیل مقدمات علوم از شیراز به بغداد رفت و در مدرسه نظامیه به تکمیل دانش خود پرداخت.
وی در نظامیه بغداد که مهمترین مرکز علم و دانش آن زمان به حاسب می‌آمد در درس استادان معروفی چون سهروردی شرکت کرد. سعدی پس از این دوره به حجاز، شام و سوریه رفت و در آخر راهی سفر حج شد.

او در شهرهای شام (سوریه امروزی) به سخنرانی هم می‌پرداخت ولی در همین حال، بر اثر این سفرها به تجربه و دانش خود نیز می‌افزود.

سعدی در روزگار سلطنت اتابک ابوبکر بن سعد به شیراز بازگشت و در همین ایام دو اثر جاودان بوستان و گلستان را آفرید و به نام «اتابک» و پسرش سعد بن ابوبکر کرد. برخی معتقدند که او لقب سعدی را نیز از همین نام “سعد بن ابوبکر” گرفته است.

در پی از بین رفتن حکومت سلغریان، سعدی بار دیگر از شیراز خارج شد و به بغداد و حجاز رفت. در بازگشت به شیراز، با آن که مورد احترام و تکریم بزرگان فارس بود، بنابر مشهور به خلوت پناه برد و مشغول ریاضت شد.

سعدی، شاعر جهاندیده، جهانگرد و سالک سرزمین‌های دور و غریب بود؛ او خود را با تاجران ادویه و کالا و زئران اماکن مقدس همراه می‌کرد. از پادشاهان حکایت‌ها شنیده و روزگار را با آنان به مدارا می‌گذراند.

سفاکی و سخاوتشان را نیک می‌شناخت و گاه عطایشان را به لقایشان می‌بخشید. با عاشقان و پهلوانات و مدعیان و شیوخ و صوفیان و رندان به جبر و اختیار همنشین می‌شد و خامی روزگار جوانی را به تجربه سفرهای مکرر به پختگی دوران پیری پیوند می‌زد.

سفرهای سعدی تنها جستجوی تنوع، طلب دانش و آگاهی از رسوم و فرهنگ‌های مختلف نبود؛ بلکه هر سفر تجربه‌ای معنوی نیز به شمار می‌آمد.

ره آورد این سفرها برای شاعر، علاوه بر تجارب معنوی و دنیوی، انبوهی از روایت، قصه‌ها و مشاهدات بود که ریشه در واقعیت زندگی داشت؛ چنان که هر حکایت گلستان، پنجره ای رو به زندگی می‌گشاید و گویی هر عبارتش از پس هزاران تجربه و آزمایش به شیوه ای یقینی بیان می شود. گویی، هر حکایت پیش از آن که وابسته به دنیای تخیل و نظر باشد، حاصل دنیای تجارب عملی است.

شاید یکی از مهم‌ترین عوامل دلنشینی پندها و اندرزهای سعدی در میان عوام و خواص، وجه عینی بودن آنهاست. اگرچه لحن کلام و نحوه بیان هنرمندانه آنها نیز سهمی عمده در ماندگاری این نوع از آثارش دارد.

از سویی، بنا بر روایت خود سعدی، خلق آثار جاودانی همچون گلستان و بوستان در چند ماه، بیانگر این نکته است که این شاعر بزرگ از چه گنجینه ی دانایی، توانایی، تجارب اجتماعی و عرفانی و ادبی برخوردار بوده است.

آثار سعدی علاوه بر آن که عصاره و چکیده اندیشه ها و تأملات عرفانی و اجتماعی و تربیتی وی است، آیینه خصایل و خلق و خوی و منش ملتی کهنسال است و از همین رو هیچ وقت شکوه و درخشش خود را از دست نخواهد داد.

آرامگاه شیخ مصلح الدین سعدی شیرازی در انتهای خیابان بوستان و کنار باغ دلگشا در دامنه کوه در شمال شرق شیراز قرار دارد

بنای اصلی و اولیه آرامگاه سعدی مربوط به دوره اتابکان فارس است و نخستین‌بار ابن بطوطه مراکشی در حدود سال 750 قمری آن را مشاهده کرد.

این مکان در ابتدا خانقاه سعدی بوده که وی اواخر عمرش را در آنجا می‌گذرانده و سپس در همانجا دفن شده ‌است. برای نخستین‌بار در قرن هفتم توسط خواجه شمس الدین محمد صاحبدیوانی وزیر معروف آباقاخان، مقبره‌ای بر فراز قبر سعدی ساخته شد.

در سال ۹۹۸ به حکم یعقوب ذوالقدر، حکمران فارس، خانقاه شیخ ویران شد و اثری از آن باقی نماند. در سال ۱۱۸۷ قمری به دستور کریمخان زند، بنایی ۲ طبقه معروف به عمارتی ملوکانه از گچ و آجر بر بالای مزار سعدی بنا شد.

در دوره قاجاریه توسط فتحعلی شاه این بنا مرمت شد و چند سال بعد نیز حبیب الله خان قوام الملک دستور تعمیر و ترمیم قسمتی از بنا را صادر کرد.

بنایی که در زمان کریمخان ساخته شده بود تا سال ۱۳۲۷ شمسی برپا بود و شامل یک ساختمان 2 طبقه آجری مرکب از چند اتاق و طبقه زیرین آن یک متر بلندتر بود.

بنای کنونی این آرامگاه به دستور محمدرضا پهلوی به وسیله انجمن آثار ملی ساخته و در سال 1331 رسما افتتاح شد. این بنا با اقتباسی از چهل ستون اصفهان و ابنیه قدیمی دیگر با معماری جدید ساخته شده است.

ساختمان به سبک ایرانی است با ۸ ستون از سنگ‌های قهوه‌ای رنگ که در جلوی مقبره قرار دارند و اصل بنا با سنگ سفید و کاشی کاری مزین است. بنای آرامگاه از بیرون به شکل مکعبی است اما در داخل هشت ضلعی می‌باشد با دیوارهایی از جنس مرمر و گنبدی لاجوردی.

زیربنای اصلی آرامگاه حدود ۲۵۷ متر مربع می‌باشد. ساختمان اصلی آرامگاه شامل دو ایوان عمود بر هم می‌باشد که قبر شیخ در زاویه این دو ایوان قرار گرفته‌است.

روی آرامگاه گنبدی از کاشی‌های فیروزه‌ای رنگ ساخته شده‌است. سنگ‌های پایه‌های بنا، سیاه رنگ است و ستون‌ها و جلوی ایوان از سنگ گرانتیت قرمز مخصوصی ساخته شده‌است. نمای خارجی آرامگاه از سنگ تراورتن و نمای داخلی آن از سنگ مرمر است.

سنگ قبر در وسط عمارتی 8 ضلعی قرار دارد و سقف آن با کاشی‌های فیروزه‌ای رنگ تزیین شده‌است. در 7 ضلع ساختمان، 7 کتیبه قرار دارد که از قسمت‌هایی از گلستان، بوستان، قصاید، بدایع و طیبات شیخ انتخاب شده و به خط «ابراهیم بوذری» نوشته شده‌است. متن یک کتیبه دیگر از «علی اصغر حکمت» است که در مورد چگونگی ساخت بقعه توضیحاتی داده.

بنا در سمت چپ به رواقی متصل می‌شود که در آن 7 طاق وجود دارد که با کف‌سازی سیاه رنگ به آرامگاه شوریده شیرازی پیوند می‌خورد. این آرامگاه در یک اتاق قرار دارد و کتیبه‌ای بر سر در آن است که شاعر را معرفی می‌کند و شعری از خود شاعر بر کاشیهای سرمه‌ای بر روی دیوار نوشته شده‌است.

در اطراف مقبره سعدی، قبور زیادی از بزرگان دین وجود دارند که بنا به وصیت خود، در آنجا مدفون شده‌اند از جمله مهمترین‌های آن می‌توان شوریده شیرازی را نام برد که آرامگاهش به وسیله رواق به آرامگاه سعدی متصل شده‌است.

آرامگاه شیخ مصلح الدین سعدی شیرازی در سال 1354 توسط وزارت فرهنگ و هنر با شماره 1010 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

این قلعه در جاده قدیم داراب بندر عباس در بخش فورگ واقع در شهر دوبرجی قرار دارد که حدودا با کمی فاصله روبروی طاق کیومرث در سمت دیگر جاده واقع شده است قله میر ترک استراحتگاه مناسبی برای قوام بوده است معماری هایی که در این بنا به کار رفته مشابه بنای طاق کیومرث می باشد مصالح ای همچون گل و گچ و سنگ و لاشه استفاده شده است داخل این بنا تزیینات ساده ای به کار رفته که چندین روشنایی در اطراف آن نمای داخل ساختمان را زیباتر نموده است قلعه میر ترک دارای سقف گنبدی شکل است که چشم هر بیننده ای را به خود جلب می کندلازم به ذکر است که این اثر در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

دریاچه ارژن یکی از دریاچه‌های جنوب ایران است که در فاصله 60 کیلومتری شیراز و در مجاورت جاده اصلی شیراز به بوشهر در دشت ارژن واقع شده است. وسعت این دریاچه 2000 هکتار و بخشی از منطقه حفاظت شده ارژن و پریشان می‌باشد. دریاچه ارژن از دریاچه‌های آب شیرین کشور و زیستگاه پرندگان مهاجر است. تالاب ارژن بخشی از دریاچه ارژن می‌باشد که دارای ارزش اکولوژیکی بوده و به عنوان پارک بین‌المللی به ثبت رسیده است.

دریاچه ارژن به دلیل واقع شدن در مسیر جاده اصلی شیراز- کازرون، نزدیکی با آثار تاریخی بیشابور و غار شاپور و راه ارتباطی خوزستان و بوشهر با شیراز، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

کُنارتَخته شهری در استان فارس ایران بین شهر کازرون و شهر برازجان از استان بوشهر است. کنارتخته مرکز بخش کنارتخته و کمارج و از توابع شهرستان کازرون میباشد.

موقعیت جغرافیایی

این شهر در منتهی‌الیه جنوب غربی استان فارس و کنار مرز استان فارس با بوشهر واقع شده است. کنارتخته در مسیر جاده بین‌المللی شیراز – بوشهر واقع گردیده است . فاصله کنارتخته تا شیراز 165 کیلومتر و فاصله تا بندر بوشهر 110 کیلومتر است.

محلات

شهر کنارتـخته دارای چهار محله به نامهای بنکی، کمانکشی، گوریگاه و ترک آباد است. همچنین روستاهای زیادی از جمله جعفرجن/بنه سید/محل دین/چرون/رودک/کمارج/بناف/ مشایخ/پیر مهلت و … دارد. شهرکنارتخته در سال 1369 با الحاق روستای گوریگاه به محله های کنارتخته ،کمانکشی و بنکی با درجه یک رسماً بعنوان یکی از شهرهای استان فارس تاسیس گردیده است .

شهر کنارتخته با وسعتی معادل 6 کیلومتر مربع و جمعیتی بالغ بر 14500 نفر مرکز بخش کنارتخته و کمارج در مجاورت استان بوشهر در 51 درجه و23 دقیقه طول شرقی و 29 درجه و31 دقیقه عرض شمالی و 505 مترارتفاع از سطح دریا قرار دارد. فاصله این شهر تا مرکز استان فارس «شیراز» 175 کیلومتر و تا مرکز استان بوشهر «بندر بوشهر» 120 کیلومتر می باشد.منطقه دارای آب و هوائی گرم که در فصل تابستان میانگین دما به 40 درجه سانتیگراد می رسد و متوسط بارندگی در سال 400 میلیمتر می باشد و با بهاری زیبا و سرسبز همه ساله در ایام نوروز پذیرای خیل کثیری از هم وطنان گرامی می باشد.

محصولات

محصولات آن خرما، جو و گندم و صیفی‌جات است که انواع خرمای این دیار بسیار ممتاز و صادراتی است. اقتصاد این منطقه مبتنی بر کشاورزی است. بخش کنارتخته و کمارج با داشتن حدود ۹ هزار هکتار اراضی کشاورزی به صورت دیم و آبی و بالغ بر ۷۰ هزار هکتار مراتع و حدود ۱۲۰۰ هکتار سطح زیر کشت نخیلات، ۲۰ هزار رأس دام سبک و ۱۰۰۰ رأس دام سنگین و جایگاه ویژه ای در تولید محصولات زراعی و دامی و باغی دارد که به وسیله سد انحرافی چرون بر روی رودخانه شاپور آبیاری میگردد. متأسفانه به دلیل پدیده خشکسالی در چند سال گذشته منابع آبی منطقه به شدت کاهش یافته است و کشاورزان دچار خسارات زیادی شده اند

آب و هوا

این منطقه یعنی کنارتخته که جزئی از مناطق محروم کشور به شمار می‌آید بهاری کوتاه و بسیار زیبا دارد اما در تابستان از آب و هوایی بسیار گرم و تا حدودی شرجی برخوردار است،، پاییز در این منطقه ترکیبی از تابستان و زمستان است، ایام زمستان کوتاه اما سرد و خشک می‌باشد . عموماً نوروز در کنارتخته از اوایل اسفند ماه شروع و تا اول سال نو ادامه دارد . بدلیل گرمای به وجود آمده مردم جهت گذراندن سیزده بدر مجبورند به مناطق خارج منطقه مراجعه نمایند امروز برابر با 29 اردیبهشت 1391 هوا مانند گرمای تابستان نشان داده می شود

اماکن دیدنی کنارتخته

کاروانسرای قدیمی :ای که در بازار قدیم و پشت حسینیه سیدالشهدا واقع شده که قدمتش به دوره ی صفویه بر می گردد. آب انبار :که در کنار حسینیه سیدالشهدا قرار داشت.

میمند نام شهری در بخش میمند از شهرستان فیروزآباد استان فارس در جنوب ایران است.

جغرافیا

مسافت این شهر از مرکز استان فارس (شیراز) ۹۵ کیلومتر بوده و تا شهر فیروزآباد 40کیلومتر است.

جغرافیای طبیعی

این بخش در آخرین مناطق پیشرفتگی ارتفاعات زاگرس در منطقه گرم و خشک جنوب قرار گرفته و موقعیت مذکور باعث شده‌است تا میمند دارای آب و هوایی معتدل و نسبت به مناطق همجوار خنک تر باشد. میمند در جلگه میان دو رشته کوه نسبتاً بلند از سلسله جبال زاگرس به نامهای سپیدار و پادنا (میمند) که بصورت دو رشته با جهت شمال غربی و جنوب شرقی کشیده شده‌اند، قرار گرفته‌است. کوه سپیدار در طرف شمال شهر میمند قرار دارد و دنباله کوه سبزپوشان شیراز است که دارای جنگل و منابع طبیعی فراوانی است و ارتفاع قله آن3167 متر از سطح دریامی‌باشد. در قسمت جنوب و جنوب شرقی میمند کوه پادنا (در اصطلاح محلی پیدنو و در فرهنگهای جغرافیایی میمند نیز گفته می‌شود) قرار دارد. در غرب نیز کوه کم ارتفاعی به نام قلات وجود دارد که از سیرزجان خواجه‌ای تا میمند به موازات پادنا قرار گرفته‌است. از مشرق نیز به خرمن کوه (یا کوه سور) که از میمند به شکل یک نیم دایره دیده می‌شود متصل است.

پوشش گیاهی جنگلهای کوهستانی بیشتر پسته کوهی (بنه) و بادام کوهی (اهلوک) می‌باشد. آب و هوای میمند از نوع معتدل کوهستانی است.تابستانهای نسبتاً معتدل و خشک و پاییز و زمستانها معتدل مرطوب می‌باشد. حداکثر دما بیشتر در مردادماه و حداقل دما در بهمن ماه رخ می‌دهد. بیشترین بارش فصلی نیز در بهمن ماه است و میانگین بارندگی سالانه به میزان ۴۵۰ میلیمتر است که در ارتفاعات بیشتر به صورت برف می‌باشد.

تقسیمات کشوری

در تقسیمات کشوری بخش میمند یکی از بخش‌های شهرستان فیروزآباد و در محدوده بین شهرستان کوار وشهرستان شیراز،بخش ارژن، خفر و سیمکان شهرستان جهرم، و بخش مرکزی شهرستان فیروزآبادوقسمتهای از شهرستانهای فراشبندوکازرون واقع شده‌است. این بخش شامل یک شهر به نام میمند و ۳ دهستان به نامهای خواجه‌ای به مرکزیت روستای جوکان، پرزیتون به مرکزیت روستائی به همین نام و دهستان دادنجان به مرکزیت روستای دادنجان و تعداد44روستا و آبادی می‌باشد که برخی از آنهاعبارت‌انداز: چهاربیدسرتنگ،صحراسفید، گنک، آبگل،امیرسالار، پرزیتون، تنگریز، بنه خفرک، مرادآباد، اسماعیل آباد، جوکان، زنجیران، موک، سریزجان،دارنجان لر.،مورجان.دادنجان ،ساختمان رئیسی وگودکهلویه جانی آباد.مهکویه.ابراهیم آباد.کندران.قصرعاصم.باوریان.حنیفقان.بورزکان.خیرآباد.نجف آباد.وحدت آباد.همت آباد کره داشی.بیروکان .انارمهر.سمنگان.میگلی.خبره.آبسوراخ.چنارسوخته کوهمره.عزیزآباد.چنارسوخته خواجه ای.مهکویه علیا.له آب.بست دوراه.=== مختصات جغرافیایی و مردم‌شناختی === طول جغرافیائی ۴۵/۵۲ شرقی عرض جغرافیائی ۵۲/۲۸ شمالی ارتفاع از سطح دریا ۱۵۴۵ متر در شهر میمند که در کوههای اطراف تا ۳۲۰۰ متر می‌رسد. جمعیت بخش میمند بالغ بر۴۰۰۰۰ نفر جمعیت شهر میمند 18000 وسعت بخش 33/1942 کیلومتر مربع وسعت شهر 12 کیلومتر مربع
تاریخ

در زمان ساسانیان سرزمین پارس که مقر اصلی حکومت بوده‌است به پنج ولایت یا کوره(خُرٌه) تقسیم شده که هر کوره در واقع مجموعه‌ای از شهرهای یک مسیر است که به مرکز حکومت می‌رسد. ولایت اردشیرخوره یکی از مهم‌ترین کوره‌های پنجگانه فارس بود که در مسیر شیراز تا دریای پارس و جزایر جنوبی قرار داشته و از آنجا مسیر مهم دیگری از کیش و قشم به هند و سراندیب (سریلانکا کنونی) برقرار بوده‌است.

نام میمند در منابع جغرافیایی تاریخی سده‌های نخستین اسلام به‌عنوان یکی از نواحی کوره اردشیر فراوان مشاهده می‌شود. آنچه در اغلب این منابع تکرار شده این است که: میمند شهری است کوچک در ناحیه گرمسیر فارس با هوای معتدل. دارای آب روان و انواع میوه. محصول عمده آن انگور و گلاب. شغل مردم بیشتر پیشه‌وری و تولید گلاب و عطریات.دارای کاروانسرا و مسجد جامع و مردمی بصلاح.

از قدیمی‌ترین نوشته‌های جغرافیایی در این مورد در کتاب صورالاقلیم نوشته ابوزید سهل بلخی (۳۲۲ هـ ق) از میمند به‌عنوان یکی از نواحی اردشیرخوره نام برده‌است که در مسیر عبور شاهراه مهمی قرار داشته‌است. و همچنین گوید: . . . گلاب پارس از آن خیزد و به بدریابار و حجاز و یمن و شام و مصرو مغرب و خراسان برند . . . ابن بلخی می‌نویسد: اسکندر چون می خواست شهر ‎ گور (جور) را غرق سازد آب رودخانه را به طرف صحرای میمند منحرف کرد همچنین حمدالله مستوفی در کتاب نزهة القلوب و اصطخری در المسالک و الممالک باز درباره مسیر شیراز تا کیش (کوره اردشیر) از میمند به‌عنوان یکی از نواحی و یکی از ایستگاههای مسافران نام می‌برد.

به هر حال در آن زمان میمند بر سر یک شاهراه تجاری مهم از شیراز به بنادر و جزایرجنوبی و از آنجا به هند قرار داشته‌است و دارای کاروانسرا و بازار مهمی بوده است. پس از تغییر مسیر شاهراه فوق ، از اهمیت اقتصادی میمند کاسته شد اما همچنان شهرت خود را به‌عنوان شهری زیبا و فرهنگی و صاحب تولیدات متنوع بویژه عطر و گلاب، حفظ نمود.

اوژن فلاندن جهانگرد مشهور فرانسوی در سال ۱۸۴۱ میلادی (۱۲۵۷هـ ق) با این که در یک زمستان سخت از میمند گذر کرده‌است، از مزارع و باغها و بناهای زیبا و مردمان باصفا و آزاد میمند تعریف نموده و می‌نویسد: « . . . این شهر کوچک در ایران نادر و بلکه منحصر بفرد است . . .»

ازدیگران مورخان معتبر که از میمند سخن گفته است ابن بطوطه مورخ و جهانگرد سرشناس معتبر جهان عرب است که 2 به میمند سفر نموده او در سفر نامه خود نوشته است از بهترین نواحی اطراف شیراز منطقه جمکان است که مرکز آن میمند است او میمند را از شگفتی های خلقت ذکر نموده و می نویسد عجیب است که در میمند درختان سردسیری و گرمسیری یکجا و در کنار هم رشد نموده و سایه بر سر یکدیگر گسترانده اند
نام قدیم منطقه میمند

هرچند در کلیه اسناد تاریخی از شهر فعلی میمند به همان نام میمند نام برده شده امادر گذشته بخش یا بلوک یا بهتر بگوئیم منطقه ای که میمند در آن قرار داشته است جمکان نام داشته است. جمکان در فارسی یک کلمه ترکیب یافته از دو کلمه جم به معنای شاهزاده و پادشاه ویا جمشید پادشاه اسطورهای ایران و کان که همان قید مکان است سر جمع میشود این نام را به جایگاه شاهزادگان یا جایگاه جمشید پادشاه معنا کرد.

کشاورزی

به علت محدودیت شدید در منابع آبی منطقه، بیشتر اراضی میمند به صورت دیم زراعت می‌گردد. کشتهای آبی از طریق چشمه‌های موجود و بعلاوه در قدیم بوسیله تعداد زیادی قنات و هم اکنون از طریق چاه و تلمبه‌های کشاورزی انجام می‌شود. متأسفانه به دلیل خشکسالی‌های متوالی و برداشت بی رویه در حوزه آبهای زیرزمینی اکثر چشمه‌ها و قناتها از بین رفته یا دچار کم آبی شده‌اند. مجصولات کشاورزی میمند عبارت‌اند از: گندم، جو، حبوبات، بادام، گردو، انگور، سیب، انار، زردآلو، عسل، گلاب و سایر عرقهای گیاهی نام میمند از دو جزء می + مند تشکیل شده و بطور کلی به معنای محلی است که دارای انگور است.هم اکنون نیز باغستانهای انگور زیادی در میمند وجود دارد که بعد از گلاب و عرقیات از تولیدات عمده آن می‌باشد. گلابگیری و عرقیاتگیری از زمانهای بسیار قدیم در میمند رواج داشته‌است که هم اکنون نیز به دو روش سنتی و صنعتی رایج است.

باغات میمند با سطحی بالغ بر ۵۰۰۰ هکتار و دارای شرایط فصل کشاورزی منحصر یکی از مناطق مهم معتدل سرد استان است. عمده محصولات این مناطق عبارت‌اند از انگور، انار، سیب، گل سرخ، گل نسترن، گردو و بادام، انجیر که اکثراً در دهستانها و روستاهای بخش و شهر میمند قرار دارند. عمده‌ترین گونه‌های گیاهی میمند در مراتع کوهستانی و جنگلی را محصولات بنه- بادام- کهکم- زیتون- ارژن- سقز(کیالک) زالزالک- انجیر- آلبالو وحشی- کلختک- کنار- بنگرو- ارس- خوشک- ریش بز- کنگر- شبدر- یونجه- جاشیر- گاوزبان- شاطره- کاهو و زنبق وحشی- اسپند- لاله کوهی- پیاز و کرفس وحشی- بومارزان(سرزرد) شیبو و شنبلیله- گل بنفشه و .. تشکیل می‌دهند.

عمده اهمیت میمند به گلستان‌های بزرگ گل‌های محمدی و رز است که باعث شده‌است که این شهر پس از کاشان، دومین تولید کننده بزرگ گلاب در ایران به شمار رود.

بوی خوش گل‌های محمدی در فصل بهار از کیلومترها قابل استشمام است و هر ساله گردشگران بسیاری را به سمت میمند روانه می‌سازد.

شهر شیراز با 40 کیلومتر مربع مساحت در مرکز استان فارس قرار دارد و به عنوان یکی از 5 کلانشهر ایران نیز شناخته می‌شود.
شیراز، شهر حافظ و سعدی شهر گل و بلبل و مصداق و معرف یک شهر ایرانی است. فرهنگ و ادب ایران آن‌قدر با این شهر در پیوند است که واقعا نمی‌توان ایران و زبان فارسی را بدون شیراز و حافظ و سعدیش تصور کرد.
اطراف شیراز را رشته کوه‌های نسبتاً مرتفعی به شکل حصاری استوار، احاطه کرده‌اند که از لحاظ سوق الجیشی و حفظ شهر اهمیت ویژه‌ای دارند.

اماکن دیدنی شیراز

شهر تاریخی و باستانی دارابگرد / محوطه تاریخی پاسارگاد / آثار تاریخی و باستانی تخت جمشید / نقش برجسته پل آبگینه (تیمور میرزا) / نقش برجسته سر مشهد / قلعه دختر روستای دوان / نقش برجسته رجب / آتشکده آذرخش / تنگ تاریخی چوگان / شهر تاریخی ایزدخواست / کاروانسرای ایزدخواست / شهر تاریخی بیشابور / غار شاپور / غار کان گوهر / قلعه اژدها پیکر / میمون قلعه / کاروانسرای شاه عباسی سیوند / آتشکده کاریان / شهر باستانی گور یا شهر فیروزآباد / قلعه دختر / آتشکده دارابگرد / آتشکده اردشیر / نقش رستم / پارک ملی بمو / غار وراء / غار سنگ تراشان /

روستای دوان / آرامگاه شاهچراغ / مسجد وکیل / مسجد نصیرالملک / باغ نارنجستان قوام / باغ دلگشا / باغ ارم / دروازه قرآن شیراز / بازار وکیل شیراز / بازار قیصریه لار / آرامگاه ابش خاتون / بقعه سیدالحرمین /

استان فارس و به ویژه شهر شیراز از دیرباز مقصد بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی بوده است. شیراز یکی از مهم‌ترین مراکز گردشگری و توریستی ایران است و با جاذبه‌های تاریخی فراوان شهرت جهانی دارد.

روز 15 فروردین با تصویب شورای شهر شیراز و تایید مجلس شورای اسلامی به نام روز شیراز نامگذاری شده‌است.

رودخانه خشک شیراز رودخانه فصلی است که پس از عبور از شهر شیراز به سمت جنوب شرقی حوضه خود متمایل شده و به دریاچه مهارلو می‌ریزد.

جاذبه های گردشگری شیراز

از جاذبه‌های تاریخی شهر شیراز می‌توان به آتشکده صمیکان، آرامگاه حافظ، آرامگاه خواجوی کرمانی، آرامگاه سعدی، ارگ کریم‌خان، باغ ارم، باغ تخت، باغ چهل‌تن، باغ دلگشا، باغ عفیف‌آباد، باغ نارنجستان قوام، باغ هفت‌تن، خانه صالحی، حمام باغ نشاط، عمارت باغ ایلخانی، عمارت باغ نشاط، عمارت دیوانخانه، عمارت کلاه‌فرنگی باغ نظر، مسجد نصیرالملک، قصر ابونصر، قلعه کک‌ها، مدرسه آقاباباخان، مدرسه خان، موزه پارس، موزه هفت‌تنان، نقش‌برجسته بهرام اشاره کرد.

از جاذبه‌های طبیعی شهر شیراز نیز می‌توان به آبشار کوهمره سرخی، برم‌دلک، پارک قلعه‌بندر، پارک ملی بمو، باغ پرندگان شیراز، پیربناب، چشمه جوشک، چشمه خارگان، چشمه ریچی، دریاچه دشت ارژن، دریاچه مهارلو، رکن‌آباد، رودخانه قره‌آغاج، روستای قلات، کوه سبزپوشان، گردشگاه آتشکده، گردشگاه چاه‌مسکی، گردشگاه چشمه سلمانی و گردشگاه هفت‌برم اشاره کرد.

همچنین شهر شیراز دارای جاذبه‌های مذهبی فراوانی است. از جمله:
آستان مقدس حضرت شاه چراغ(ع). حضرت میر سید احمد فرزند امام موسی کاظم (ع) معروف به شاه چراغ برادر حضرت امام رضا(ع) در آغاز قرن سوم هجری به شیراز هجرت نموده و در همانجا وفات یافته است.
آستان مقدس حضرت سیدعلاءالدین حسین. این زیارتگاه که در جنوب شرقی شهر شیراز قرار دارد,بارگاه حضرت سید علاالدین حسین برادر شاهچراغ است که در اواخر قرن دوم هجری و اوایل قرن سوم , هنگامی که برای دیدار برادر خود امام رضا از راه شیراز عازم توس بود در شیراز شهید وبه خاک سپرده شد. بنای روی مقبره در آغاز در زمان قتلغ خان والی فارس ساخته شده ولی بنای اساسی ترئینات،کاشی‌کاری و گنبد سازی آن در زمان صفویه صورت گرفته است.
آرامگاه علی ابن حمزه. این بقعه درکنار پل دروازه اصفهان قرار گرفته و محل دفن یکی از امامزادگان است که صحن وحرمی بزرگ و زیبا دارد.
مسجد وکیل. این مسجد به نام مسجد سلطانی وکیل معروف است و از آثار پر ارزش دوره زندیه به شمار می رود. این مسجد هم اکنون محل برگذاری نماز جمعه شیراز است. علاوه بر بزرگی از ارزش واهمیت تاریخی نیز بر خوردار است . کاشی کاری زیبا، حجاری ستون‌های 48 گانه و منبر یکپارچه مرمرین آن از شاهکارهای دوره زندیه به حساب می‌آید.
مسجد جامع عتیق. مسجد جامع

عتیق از کهن ترین مساجد استان فارس است .این مسجد پس از لشکر کشی عمرو لیث صفاری در سال 276 قمری به شیراز به شکرانه پیروزی و تصرف این شهر بنا شد. کار ساخت این بنا, در سال 281 قمری خاتمه یافت.
مسجد نو شهدا. نام این مسجد که پس از مسجد جامع عتیق ,‌کهن ترین مسجد شیراز است ‌در قدین مسجد اتابک بود. ساخت بنای اولیه این مسجد در سال 598 قمری توسط اتابک سعدبن زنگی آغاز شد و در سال 615 قمری به اتمام رسید.

جاذبه های گردشگری شیراز

باغ های شیراز به زیبایی و طراوت شهرت جهانی دارند و چند باغ آن نیز از جمله آثار تاریخی این شهر محسوب می‌شوند:

باغ جهان نما در کنار دروازه قرآن که ساختمان آن در دوره کریم خان زند مرمت و تجدید بنا شد، از تفرجگاه های شیراز است.
باغ دلگشا که نزدیک آرامگاه سعدی قرار دارد، در دوره تیمور از باغ های مهم و تفریحی شیراز بود. قدمت این باغ به دوره ساسانی نسبت داده شده و ساختمان موجود در آن ، متعلق به دوره قاجاریه است. این باغ در اردیبهشت – فصل چیدن بهار نارنج – بسته است.
باغ عفیف آباد با وسعتی حدود 127000 متر مربع از زیباترین باغ های تاریخی شیراز است. این باغ در دوره صفویه از باغ های مهم و گردشگاه پادشاهان بود. در میان این باغ که گلشن نیز نامیده می شود، عمارتی دو طبقه، آب نماها و زیرزمین وجود دارد.
باغ ارم که بنا و سردر آن از دوره قاجاریه به جای مانده، زیباترین باغ شیراز است. گل های زینتی و گونه های متنوع گیاهی موجود در این باغ ، آن را به باغ گیاه شناسی دانشگاه شیراز بدل ساخته است. باغ تخت در شمال شهر شیراز و در دامنه کوه بابا کوهی قرار دارد. در این باغ عمارتی به همت اتابک قراچه داغ در سال 480 قمری بنا شد. در زمان آقا محمدخان قاجار نیز بنای جدیدی در این باغ ساخته شد. در این باغ تاریخی، اکنون پادگان نظامی مستقر است.
سایر باغ های شیراز در غرب شهر در منطقه قصر دشت قرار دارد و حدود 50 کیلومتر از سطح شهر را در برگرفته است. رودخانه اعظم ، نهرمعالی آباد و قنات های متعدد، این باغ ها را مشروب می کند.

چاه مرتاض علی: بالای کوه هفت تن در سلسله جبال چهل مقام، در شمال شهر شیراز و در شرق گنبد عضد (گهواره دید)، چاهی به ژرفای سه متر با دو آب انبار و ساختمانی شامل چند اتاق وجود دارد که محل ریاضت و عبادت صوفیه و عرفا بود.
پارک قلعه بندر: بر فراز کوه قلعه بندر در محله سعدی، پارک جنگلی به مساحت 10 هکتار وجود دارد که از آنجا منظره زیبای شیراز دیده می شود.
چشمه جوشک: این چشمه در محدوده شمال غربی شیراز، در کنار روستای قصرقمشه قرار دارد. این چشمه بزرگ، سرچشمه رودخانه اعظم است که باغ های تمام روستاهای مسیر خود مانند قصر قمشه ، منصورآباد و قصر دشت و … را آبیاری می کند. مظهر چشمه جوشک و کناره های رودخانه ، گردشگاه مفرحی است.
منطقه بَمو: منطقه بمو در برابر کوه بمو، در 19 کیلومتری شیراز و درست مقابل تنگه الله اکبر، در جاده شیراز- آباده واقع است. منطقه بمو دارای گونه های نادر جانوران به ویژه آهو و گونه های مختلف گیاهی است. این منطقه حفاظت شده چشم انداز زیبایی دارد. در این پارک چشمه بیدی، چشمه صادقی، چشمه فیلی، چشمه گردو و چشمه چنار با آب صاف و گوارا در دره های زیبا جریان دارند. دو قنات رکن آباد و آب زنگی در همین منطقه قرار دارند.
روستای قلات: در جاده شیراز- سپیدان، روستای ییلاقی قلات با خانه ها، باغ ها و چشمه های زیبا در دامنه کوه واقع است.
پیربناب: پیربناب که در زبان محاوره پیربنو نامیده می شود، چشمه بسیار بزرگی در 15 کیلومتری جنوب شیراز است. در اطراف این چشمه محیط با صفایی با درختان چنار وجود دارد که دشت برابر خود را سیراب می کند. آرامگاه مخروبه ای نیز در کنار چشمه وجود دارد که معروف به شیخ اقطع است.
سبزپوشان: در فاصله چهار کیلومتری پیربناب ، کوه سبزپوشان قرار دارد. غاری زیبا در این کوه وجود دارد که بقعه متبرکه یکی از امامزادگان را در دل خود جای داده است.
آبشار کوهمره سرخی: در جاده شیراز- کازرون، به فاصله 50 کیلومتر، جاده کوهمره سرخی جدا می شود. با گذر از چند روستا، منطقه ای پدیدار می شود که دارای آبشارهای کوچک متعدد و جنگل طبیعی کم درختی است.
دریاچه مهارلو: اطراف دریاچه مهارلو نقاط بسیار زیبا و دیدنی پدید آمده که مردم بسیاری را به خود جلب می‌کند.
آب رکن آباد: در 12 کیلومتری شمال شیراز، سرچشمه این آب قرار دارد که در سال 338 قمری توسط رکن الدوله دیلمی احداث شد. آب رکن آباد ضمن آبیاری روستای اکبرآباد ، از دروازه قرآن وارد شیراز می شد و محلات متعدد از جمله هفت تنان، چهل تنان و حافظیه را مشروب می‌کرد.
برم دلک: تالاب زیبایی در 4 کیلومتری روستای برم دلک است.
دریاچه دشت ارژن: دریاچه ای است با آب شیرین و با فضای سبز. روستای دشت ارژن و چشمه سلمان در56 کیلومتری جاده شیراز- کازرون قرار دارد. این دریاچه زیستگاه پرندگان مهاجر است.
تفرجگاه میان کتل: در فاصله 20 کیلومتری دریاچه دشت ارژن، با چشم اندازی زیبا، محل نگه داری گونه های نایاب گوزن زرد است.
اطراف رودخانه قره آغاج: به ویژه اطراف بند بهمن نزدیک شهر کوار در 45 کیلومتری شیراز، منطقه‌ای زیبا و خرم است. چشمه خارگان نیز با جنگل بلوط زیبا در مجاورت این رودخانه واقع است.
علاوه بر این نقاط، در شهرستان شیراز چشمه های فیل، رچی، سلیمانی، خارگان و تفرجگاه چاه محکی و دشت خضر، دیدنی است.