(: اطلاعات عمومی :)

منطقه شكار ممنوع تپال با وسعتي برابر 30 هزار هكتار در شمال غربي شهرستان شاهرود واقع شده و منطقه اي است كوهستاني و دشتي كه در مجاورت شاهرود واقع شده است .

منطقه تپال با چشم اندازهاي بسيار زيبا از دير زمان محل مناسبي جهت زيستگاه وحوش و محل مناسبي جهت بازديد دوستداران طبيعت به شمار مي رود .
اين منطقه كه تا قبل از سال 1373 از نظر حيات وحش دچار آسيبهاي جدي شده بود جهت احيا ء آن طبق آگهي روزنامه رسمي به مدت 5 سال از سوي شورايعالي حفاظت محيط زيست به عنوان منطقه شكار ممنوع و تحت حفاظت قرار گرفت كه پس از انقضاي اين مهلت از اول آذر ماه سال 1377 به مدت 5 سال ديگر منطقه شكار ممنوع اعلام گرديد هاست اين منطقه به لحاظ نزديكي و مجاورت شهرستان شاهرود و مجن از موقعيت خاصي برخوردار بوده و دسترسي به اين منطقه براي گردشگران و دوستداران طبيعت با كمترين زمان و هزينه امكان پذير مي باشد .
از گونه هاي بارز حيات وحش اين منطقه مي توان قوچ و ميش ،‌كل و بز ، آهو ، خرس قهوه اي ، پلنگ ، كبك ، كيهو ،‌كبك دري ، شغال ، و انواع پرندگان وحشي را مي توان نام برد.

منطقه شكار ممنوع كولك ۷۶ هزار هكتار مساحت دارد، كه ۵۰ هزار هكتار آن به منطقه حفاظت شده ارتقا می یابد. بر اساس این گزارش، موافقت وزارت صنایع و اداره كل منابع طبیعی نیز در این زمینه اخذ شده است و به زودی در دور سوم سفرهای استانی به تصویب نهایی خواهد رسید. نزدیکی به منطقه نمونه گردشگری ˈزینگانˈ و شهر زیارتی ˈصالح آبادˈ از یک طرف و قرار گرفتن در نوار مرزی با کشور عراق را از ویژگی های ممتاز این منطقه می توان برشمرد.

حیات وحش

منطقه كولك یكی از بازمانده های محیط زیست بكر استان ایلام و مهمترین زیستگاه حیات وحش بوده كه از نظر چرخه زیستی و وجود گونه های كل و بز و قوچ و میش بسیار حائز اهمیت است. گونه های جانوری منطقه حفاظت شده کولگ شامل کل، بز، قوچ و میش، انواع گربه سانان و پرندگان شکاری است.

این منطقه موقعیت ممتازی جهت تكثیر گونه های جانوری با ارزش و در معرض انقراض دارد، بدین منظور منطقه مورد نظر در صورت حفاظت می تواند به منطقه ای برای حفظ، احیا و تكثیر گونه های شاخص جانوری بخصوص نژاد خاص قوچ و میش باشد.

منطقه حفاظت شده انگوران از سال 1349 تحت حفاظت بوده است.این منطقه با مشخصات جغرافیایی بین N3650 تا N3720 عرض شمالی تا E4715 تا E4750 طول شرقی و در جنوب غربی استان زنجان در شهرستان ماهنشان قرار گرفته است. وسعت منطقه: 92297 هکتار

ویژگی و سیمای عمومی منطقه(شامل وضعیت توپوگرافی،چشم انداز،پوشش گیاهی و گونه های شاخص گیاهی،وضعیت عمومی حیات وحش و گونه های شاخص و کریدور): منطقه حفاظت شده انگوران: این منطقه حفاظت شده که به شکل کرگدن شباهت دارد ،منطقه ای است کوهستانی و تپه ماهوری در شهرستان ماهنشان، دامنه ارتفاعی 1240 تا 3320 متر، بارندگی و دمای متوسط سالیانه 450 میلیمتر و 6 درجه سانتیگراد منطقه را دارای اقلیم های مدیترانه ای و نیمه مرطوب معتدل نموده اند.

گونه های شاخص گیاهی منطقه عبارتند از: لاله واژگون،بنه ،بادام،خینجوک وگونه های دیگر آن شامل: درمنه، چوبک،گون،کلاه میر حسن، لاله، شقایق،کما، مرزه، شکر تیغال،گل حسرت به همراه درختان و درختچه هایی نظیرشیرخشت، زرشک،گردو و سنجد می باشد .گونه های شاخص جانوری آن عبارتند از:قوچ و میش ارمنی،پازن،سیاه گوش وگونه های دیگر آن شامل: خرس قهوه ای، روباه معمولی،سمور سنگی،کبک دری،کبک چیل، باقرقره، سار، دال، شاه بوف، غاز خاکستری، تنجه،آنقوت، حواصیل، خوتکا، اگرت بزرگ، افعی زنجانی، لاک پشت افغانی و ماهیانی از جمله سفید رودخانه ای، سس، زرده پر، اسبله می شود. ارتفاعات مهم در منطقه حفاظت شده انگوران:کوه بلقیس ،قاریاقدی، جانقرتاران،صندوق سندران،قوشکار،ساری گونی، توزلو، دیم کان، چالداغ، قوشاسوری، بلبک می باشد.

مهمترین جریان سطحی منطقه : رود قزل اوزن و رودهای دیگر آن شامل انگوران چای ،دندی،علم کندی،کاکا،حلب،اله لو،قلعه چای،پری چای،گورگور چای می باشد.دره های معروف منطقه :بال قیز،دونقوزدره سی،سونااولن،درویشلردامی،ساری چمن،اوجاقلو،سولی کان،آقبلاغ ،ایستی بلاغ گلابلو،اپراق،کشخان،شور دره گرده تاج،استقیل درماسی،شهید لره قره ناز،آق کند درماسی،پشتوک،دربند ماهنشان،امیر آباد،کاکا،قلعه جوق،سیاه خانه،قوزلو،قزلجه،قاطرچی ، دلیک داش اشاره نمود.دشت های منطقه شامل:ساری یاز،دندی یازمی باشد.این منطقه شامل دو منطقه امن با نامهای بلقیس و گرده تاج می باشد. در این منطقه به دلیل داشتن برکه ،آب بندان در زمستان درگدار زمستانی و بهاری پذیرای گونه های زیادی از پرندگان آبزی مهاجر است که از مهم ترین آنها می توان به آنقوت،تنجه،چنگر،برخی از مرغابی ها،لک لک سیاه و فلامینگو اشاره نمود . یک کریدور مهاجرتی از منطقه امن بلقیس در داخل منطقه حفاظت شده انگوران به سمت منطقه امن قره بوق در داخل پناهگاه حیات وحش انگوران برای گدار زمستانی و بهاری قوچ و میش منطقه وجود دارد.

جاذبه های توریستی
ارتفاعات ،کوهپایه ها،دشت ها،مناظر آبی و در برخی مناطق بکر،پهنه های محدود جنگلی و مرتع زار،مهم ترین جاذبه های دیداری منطقه با هدف طبیعت گردی است.در کنار چشم اندازهای طبیعی، برخی جنبه های زندگی انسانی موجود در منطقه از جمله سکونتگاههای روستایی با بافت و زندگی خاص حاکم برآن در کنار مزارع،باغ ها و کشت زارها و دیگر جلوه های فعالیت های روستایی شامل رمه گردانی یکی از زیباترین جاذبه های گردشگری را در این منطقه پدید آورده است .از مهم ترین جاذبه های گردشگری منطقه می توان به :روستای یاستی قلعه،روستای قوزلو،دربند قاطرچی، قلعه قوشاسوری ، تخت سلیمان،آتشکده آذرگشسب ،کوه بلقیس ،رودخانه قزل اوزن،لاله واژگون، ییلاقات منطقه و چشمه های آبگرم منطقه اشاره نمود.

وضعیت عمومی اقتصادی –اجتماعی
وضعیت اقتصادی در منطقه: معدن سرب و روی انگوران،معادن بنتونیت،تراورتن و …،دامداری وکشاورزی . وضعیت اجتماعی منطقه: تعداد روستا 48 ،تعداد خانوار 1946 ،تعداد جمعیت 8903 نفر،تعداد مرد4406 نفر،تعداد زن 4497نفر،تعداد باسواد 5208 نفر،تعداد بی سواد 2645 نفرمی باشد.
.
تعارضات مهم منطقه
فعالیتهای بی رویه وشدید معدنی، شخم و کشت غیر مجاز،شکار غیر مجاز، اجرای طرحهای عمرانی نظیرجاده کشی ، عبور خطوط انتقال نیرو،گاز،برق و مخابرات،گسترش راههای ارتباطی ، ساخت و سازهای انسانی ،ورود فاضلاب و پسماندهای روستایی ،تردد وسایل نقلیه.
تجهیزات و امکانات
سرمحیط بانی دندی :خودرو1 دستگاه،موتورسیکلت 2 دستگاه،پرسنل 3 نفر،ساختمان 1795 مترمربع،زیربنا120 مترمربع.
سایر ملاحظات
داخل منطقه حفاظت شده انگوران سه ایستگاه اقلیم شناسی وجود دارد که شامل ایستگاههای سینوپتیک و باران سنجی است،از طرفی می توان به تله کابین کالسیمین که از معدن سرب و روی انگوران به شهر دندی می رسد نیز اشاره نمود.قسمت جنوب و شرق منطقه حفاظت شده انگوران،پناهگاه حیات وحش انگوران مجاورت دارد.

منبع : کویرها و بیابانهای ایران

منطقه شكار ممنوع خراسانلو با منطقه حفاظت شده باشگل تاكستان همجوار مي باشد و در بين 49درجه و 5 دقيقه تا 49 درجه و33 دقيقه طول شرقي و 36 درجه و6 دقيقه تا 36 درجه و 26 دقيقه عرض شمالي واقع شده است.وسعت منطقه 70157هكتار مي باشد. حداقل ارتفاع 1550 متر و حداكثر 2971 متر و دامنه تغييرات ارتفاعي 1421 متر است. اين منطقه كوهستاني بوده و با ميزان بارندگي بالاي 400 ميليمتر در سال است. در منطقه تیراندازی و شکارممنوع خراسانلو بیش از ۱۷۰ گونه گیاهی و ۳۵ گونه جانوری شناسایی شده است. وشش گیاهی منطقه تقریباً خوب، اما تا حدی فقیر است و شامل ۹ تیپ گیاهی می باشد که ۴۴ روستا در این منطقه وجود دارند و از ۲۵ کیلومتری شمال غربی ابهر شروع و تا حدود ۳۰ کیلومتری شرق این شهرستان ادامه دارد. بات.جه به اینکه نزدیک به یک دهه از ممنوعیت شکار در این منطقه می گذرد، این اقدام در حفظ گونه های جانوری کاملاً مؤثر بوده است.

پوشش گیاهی

پوشش گياهي منطقه بطور عمده شامل چوبك، بومادران، گون،كلاه مير حسن، پسته وحشي، سياه تلو و … تشكيل شده است.

حیات وحش

اين منطقه زيستگاه قوچ و ميش وحشي البرز مركزي مي باشد از گونه هاي ديگر حيات وحش منطقه مي توان به خرس قهوه اي، پلنگ، سياه گوش و از گونه هاي پرندگان به كبك معمولي اشاره نمود.

منبع : سایت نگاه

منطقه شکار ممنوع چهل پا در  استان خوزستان واقع است. اين منطقه در 15 كيلومتري شمال شهرهاي انديمشك و دزفول واقع گرديد است و از ديرباز يكي از زيستگاهها كل وبز در منطقه بوده و هم اكنون نيز آثاري از راههاي ايجاد شده در دل ديوارهاي صخره اي كه با استفاده از سيم هاي كابلي ضخيم جهت دسترسي به منطقه ايجاد شده قابل مشاهده است.
منطقه مذكور از ارتفاعات كوهستاني و پيش كوههاي زاگرس تشكيل شده كه رودخانه پرآب دز از ميان دره اي بسيار عظيم با شيارهاي صخره اي عبور كرده و سد بسيار عظيم دز در بين آن قرار دارد.

این منطقه با وسعت ۱۷۰۴۵ هکتار واقع در شمال و شمال شرق شهرستان اندیمشک و به فاصله ۱۵ کیلومتر از شهر اندیمشک قرار گرفته که به کوه تنگوان معروف است. این منطقه در حدود ۵۰ کیلومتری شمال منطقه حفاظت شده و پناهگاه حیات وحش دز قرار دارد.منطقه حفاظت شده چهل پا یکی از زیستگاههای مهم بز کوهی در استان خوزستان به شمار می آید. که بدلیل صعب العبور بودن و عدم دسترسی شکارچیان، این گونه توانسته نسل خود را در این منطقه حفظ کنند و با جمعیت مناسب به راحتی در منطقه مشاهده می شوند. هم اکنون نیز آثاری از راههای ایجاد شده در دل دیوارهای صخره ای که با استفاده از سیم های کابلی ضخیم جهت دسترسی به منطقه ایجاد شده قابل مشاهده است.منطقه چهل پا به طور کلی کوهستانی با دیواره های صخره ای بسیار بلند و دره های صخره ای و صعب العبور بسیار عمیق و گاها غیر قابل دسترسی است که در دامنه های جنوبی به تپه ماهورهای کم ارتفاع منتهی میگردد.
منطقه حفاظت شده چهل پا دارای آب و هوای گرم و خشک است که زمستان های نسبتا معتدلی دارد.منابع آبی این منطقه حفاظت شده چهل پا عمدتا دریاچه سد دز، در ضلع شمالی، رودخانه دز در ضلغ شرقی و تعدادی چشمه از جمله چشمه سلام و خردم در ارتفاعات میباشد. عمده محل تمرکز حیات وحش (کل و بزها) در دامنه های صخره ای و غیر قابل دسترسی مشرف به دریاچه سد و رودخانه دز و دره های بسیار عمیق ضلع شرقی و شمالی منطقه می باشد.

جاذبه های گردشگری: این منطقه علاوه بر چشم اندازهای زیبای خود که حاصل وجود دره های ژرف، ارتفاعات بلند، چشم اندازهای زیبای سد و دریاچه سد دز و پوشش گیاهی خوب منطقه است، در بخش شمالی امکانات مناسبی جهت حضور افراد در محیط بوده که بنام پلاژ نامیده می شود. در این منطقه دریاچه ای عمیق وجود دارد که امکان شنا، اسکی روی آب را محیا ساخته است. مضاف بر آن ارتفاعات مشرف به دریاچه امکان کایت سواری و صخره نوردی را فراهم نموده است.
وضعیت اجتماعی منطقه: روستای داخل منطقه شامل روستای پاپی کم و روستاهای حاشیه و مؤثر بر منطقه شامل قلعه قاسم، گل محک، سرپله، گرکرمعلی و قلعه مختار می باشند. بیشتر مردم منطقه از علاقه مندان به حیات وحش و طبیعت آن محل می باشند. همچنین گروهی از شکارچیان شهرستان نیز علاقمند به حفظ نسل وحوش بخصوص کل و بز در منطقه هستند. این افراد از اقشار مختلف از جمله فرهنگیان هستند که هم اکنون به عنوان همیار با اداره محیط زیست همکاری می نمایند. مسئولین محلی از جمله مسئولین سد و نیروگاه دز با ممنوعیت شکار و صید بسیار موافق و یکی از اهداف مشترک آنان با اداره محیط زیست محسوب می گردد، چرا که کنترل و محدودیت ورود افراد مسلح در حفاظت فیزیکی از تأسیسات و ابنیه سد و نیروگاه بسیار مؤثر است.

راههاي دسترسي به منطقه
راه آسفالته سد دز و راه شني حسينيه به پلاژ سد دز در سمت غرب منطقه
راه آسفالـــته دزفــــول به پامــنار واقــع در ضــــلع شــــرقي منطقــه
وجود راه آهن سراسري خوزستان به تهران در جوار منطقه و ايستگاه گل محك نيز از ديگر راههاي دسترسي به منطقه مي باشد.

جاذبه هاي گياهي
بيشتر پوشش منطقه مرتعي است ولي گونه هاي درختي ودرختچه اي نيز بصورت پراكنده در منطقه يافت
مي شوند. علاوه بر آن قسمتي از دره هاي عميق منطقه نيز داراي درختان نخل مي باشد.

جاذبه هاي جانوري
پستانداران :
مهمترين آن كل وبز با نام علمي و پلنگ مي باشد. علاوه بر آن مي توان به جانوراني از جمله گرگ، كفتار، روباه وشغال نيز در منطقه اشاره كرد. قسمتي از منطقه كه در حريم درياچه و تاسيسات سد دز قرار دارد مورد حفاظت قرار گرفته و وجود پوشش گياهي و مرتعي نسبتاً خوب در نزديكي سد و امنيت ايجاد شده موجب گرديده وحوش منطقه بيشترين تجمع را در محل ياد شده داشته باشند ودر حوالي سد به راحتي قابل مشاهده باشند.
پرندگان :
از گونه هاي شاخص منطقه مي توان به پرندگان نظير كبك وتيهو اشاره كرد كه بيشترين جمعيت پرندگان را در منطقه دارا مي باشند.

نام انگلیسی : Sho & Lndar hunting prohibited area/ نام فارسی : منطقه شكار ممنوع شو و لندر/ منطقه شكار ممنوع شو و لندر در مسجدسلیمان كه در زاگرس جنوبی واقع گردیده، كه تنوع گیاهی و جانوری و شرایط اكولوژیكی این منطقه آن را به یكی از مناطق ارزشمند استان و كشور از نظر حیات وحش جانوری و قابلیت های بالای زیستگاهی تبدیل نموده است. این منطقه یکی از مناطق زیستگاه سمندر امپراتور از گونه های زیبا و حائز اهمیت جهانی است. سمندر لرستانی یا سمندر امپراتور با نام علمی Neurergus Kaiseri یکی از هفت گونه سمندر شناخته شده در ایران است. این جانور با نام*های سمندر نارنجی، قیصری، امپراتور و سمندر کوهستانی لرستان شناخته می*شود، نام*های محلی آن حاجی باریک آب، مارمولک رنگی و وفقی است، این سمندر دارای سری کوچک، چشمانی سیاه و برآمده در روی سر است، سطح زیرین بدن به رنگ نارنجی متمایل به قرمز و سطح پشتی دارای زمینه سیاه براق و لکه*های نارنجی همراه با خال*های سفید و لکه*های سیاه و سفید خال مانند بر روی دم و پا*ها مخلوط با رنگ نارنجی است. این گونه از نظر پراکنش جهانی بومی ایران است و در جنوب لرستان و بخش*هایی از شمال خوزستان پراکنش دارد اما زیستگاه*های باقیمانده این سمندر محدود هستند. سمندر امپراتور در فهرست قرمز IUCN قرار دارد (در آستانه انقراض CR) و در آینده نزدیک با این روند کاهش جمعیت در طبیعت منقرض خواهد شد. کنوانسیون منع تجارت گونه*های گیاهی و جانوری در معرض خطر انقراض خرید و فروش این گونه را در ایران و سایر کشورهای جهان از سال ۲۰۱۰ ممنوع اعلام کرده است.منطقه شكار ممنوع شو و لندر» در مسجدسلیمان كه در زاگرس جنوبی قرار دارد، به دلیل تنوع گیاهی، جانوری و شرایط اكولوژیكی، این منطقه را به یكی از مناطق ارزشمند استان و كشور از نظر حیات وحش جانوری و قابلیت های بالای زیستگاهی تبدیل کرده است. این سه منطقه از مناطقی هستند كه بر اساس مصوبه های شماره 334 و 346 كمیسیون امور زیربنائی دولت مستند بر بند (و)ماده 6 قانونی حفاظت و بهسازی محیط زیست به عنوان مناطق حفاظت شده «چهل پا» و «میشداغ» و «منطقه شكار ممنوع شو و لندر» شناخته می شوند.با افزایش این مناطق سطح مناطق حفاظت شده استان كه در سال 1383 ، 6.8 درصد بود به 10.8 درصد رسید که این آمار فراتر از استانداردهای جهانی است .

این زیستگاه طبیعی واقع در شمال شهرستان آشتیان دارای وسعتی معادل 19 هزار و 126 هكتار است كه در حال حاضر به عنوان منطقه شكار ممنوع تحت حمایت سازمان محیط زیست قرار دارد. كلاهه آشتیان با كوه های خشك و صخره ای ، تپه ماهورها و حوزه دشتی دارای اقلیمی متنوع است و همین ویژگی مهم باعث شده تا طیف وسیعی از تنوع گونه های گیاهی و جانواری را در خود داشته باشد. بارندگی سالانه زیستگاه كلاهه آشتیان 255 تا 313 میلیمتر است و حداكثر بارش های این منطقه با 15 درصد معمولا در اسفند ماه و حداقل آن با حدود یك درصد در مردادماه است.

دمای سالانه این منطقه بر اساس اطلاعات ایستگاه های آشتیان و تفرش حدود 11 تا 12 درجه سانتیگراد است. در زیستگاه شكار ممنوع كلاهه آشتیان منابع آبی خوبی وجود دارد و 20 چشمه با جریان دایمی و بخشی از سرشاخه های رودخانه كمرد (فصلی) در منتهی الیه شرقی این منطقه بستر مستعد و مناسبی را برای زیست انواع حیات وحش و گیاهان فراهم آورده است. زیستگاه كلاهه آشتیان از ذخیرگاه های مهم مرتعی استان مركزی است و دارای هشت تیپ با 91 گونه گیاهی است كه 16 گونه آن را گون ها تشكیل می دهد. از میان گونه های موجود در منطقه، هشت گونه آستراگیوس بوته ای با ارزش بالای حفاظتی در سطح ملی وجود دارد كه اداره كل حفاظت محیط زیست استان مركری برای آن برنامه های خاص دارد.

حیات وحش

وجود اكوسیستم های متنوع در منطقه كلاهه این زیستگاه را به محلی امن برای حیات وحش تبدیل كرده و در حال حاضر 27 گونه از 170 گونه پستاندار ایران در كلاهه آشتیان زیست می كنند.

پازن، قوچ اراكی، گراز، گرگ، شغال، روباه، كفتار، سمور، گربه وحشی، گربه پالاس، تشی، خرگوش، پیكا، موش صحرایی، جرد ایرانی و لیبی، هامستر خاكستری، ول حفار، خفاش بال بلند، خفاش بال سفید و خارپشت اروپایی از جمله تنوع وحوش ارزشمند زیستگاه كلاهه اشتیان است.

72 گونه از 500 گونه پرندگان ایران در كلاهه آشتیان مشاهده شده و دامنه تپه ماهورها و كوه های این منطقه نظیر همند، كلاهه و پارك جنگلی این زیستگاه مامنی مناسب و امن برای زیست كبكو تیهو است. دشت های كلاهه آشتیان مانند عبدل آباد به دلیل وجود مزارع كشاورزی زیستگاه خوبی برای پرندگان دانه خور است و حضور جوندگان كوچك و خزندگان موجب شده كه پرندگان شكاری نیز در چرخه تنوع زیستی این منطقه شكار ممنوع موجود باشد.

هم اكنون 49 گونه خزنده بدون احتساب مارها و لاكپشت آبی و چهار گونه دوزیست در زیستگاه كلاهه آشتیان وجود دارد. در حوزه زیستگاهی كلاهه آشتیان روستاهای سفید شبان و آهوبه عنوان كانون تمركز انسانی وجود دارد و بزرگترین كانون انسانی نزدیك به این منطقه شكار ممنوع نیز شهر آشتیان است.